varlık neden var ne demek?

"Varlık neden var?" veya "Neden yokluk dışında bir şey var?" sorusu Gottfried Wilhelm Leibniz, Ludwig Wittgenstein, ve Martin Heidegger gibi filozoflara yöneltilmiş ve onlar tarafından cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bu filozoflar bu soruya metafiziğin temel sorusu adını verdiler.12

Genel bakış

Soru çok kapsamlı olarak sorulmuştur; spesifik olarak çokluevren, fiziksel yasalar, zaman, bilinç veya tanrının varlığını değil de tüm varlıkları kapsar. Açık bir metafizik sorusu olarak görülebilir.345

Nedensellik üzerine

Antik Yunan filozofu Aristoteles, her şeyin bir nedeni olması gerektiğini ve bu nedenlerin nihai bir nedensiz nedenle sonuçlandığını savundu. (bkz. Dört neden)

David Hume, nedenlerin gerekliliğine ilişkin deneyimimiz nedeniyle her şeyin bir nedeni olmasını beklerken, deneyimlerimizin dışında olan evrenin oluşumu durumunda bir nedenin gerekli olmayabileceğini savundu.

Bertrand Russell, "Evrenin tam orada olduğunu söylemeliyim, hepsi bu" diyerek "kaba gerçek" pozisyonu aldı.67

Filozof Brian Leftow, soruya nedenlerle ve raslantılarla cevaplanamayacağını (çünkü her neden bir nedenden gelmekte, her rastlantı da önceden var olmalıdır.) ve eğer bir cevap varsa kesin olarak var olan bir şey olması gerektiğini söyledi (yani sadece var olan, varlığını bir şeyin sonucuyla almamış olan bir şey).

Açıklamalar

Gottfried Wilhelm Leibniz şunları yazdı:

Fizik filozofu Dean Rickles, sayıların ve matematiğin (veya bunların altında yatan yasaların) zorunlu olarak var olabileceğini savundu.89

Fizikçi Max Tegmark, tüm matematiksel yapıların fiziksel olarak var olduğunu ve fiziksel evrenin bu yapılardan biri olduğunu belirten Matematiksel evren hipotezi hakkında yazdı. Hipoteze göre, çoğu evrenin yaşama sahip olmadığı antropik ilkeden dolayı evren zeki yaşam için ince ayarlanmış gibi gözükmektedir.10

Sorunun eleştirisi

Filozof Stephen Law, uzay-zamansal bir ortamın dışında kalan bir soruyu uzamsal-zamansal bir ortamdan yanıtlamaya çalıştığından sorunun yanıtlanması gerekmeyebileceğini söyledi. Soruyu, " Kuzey Kutbu'nun kuzeyi nedir?" Sorusuyla karşılaştırır.11 Sidney Morgenbesser ise soruyu esprisel bir sözle eleştirdi: "Eğer hiçlik olsaydı yine şikayet ediyor olurdunuz!",121314

Fizik yeterli değil

Stephen Hawking ve Lawrence Krauss gibi fizikçiler, kuantum mekaniğine dayanan açıklamalar sunarak, kuantum boşluk durumunda parçacıkların kendiliğinden var olacağını söylediler. Nobel Ödülü sahibi Frank Wilczek, "hiçbir şeyin kararsız olmadığı" aforizmasıyla tanınır. Ancak bu cevap fizikçi Sean Carroll'u tatmin etmedi. Ona göre Wilczek'in aforizması sadece maddenin varlığıyla ilgilidir, kuantum durumların, uzay-zamanın veya bütün olarak evrenin varlığına değinmez.

Tanrı yeterli değil

Filozof Roy Sorensen, Stanford Felsefe Ansiklopedisi'nde, birçok filozof için sorunun yanıtlanmasının, bir daireyi kare yapmak gibi özünde imkansız olduğunu ve Tanrı'nın bile buna yeterince yanıt vermediğini yazıyor:

"Hiçliğin" imkansız olduğu argümanı

Sokratik öncesi filozof Parmenides, hiçliğin olasılığını sorgulayan ilk Batılı düşünürlerden biriydi. Bede Rundle gibi diğer birçok düşünür 15hiçliğin ontolojik bir olasılık olup olmadığını sorguladı.16171819 Hiçlik, insanların uydurduğu bir kavram olup aslında hiçlik diye bir şey olmayabilir.

Çağdaş filozof Roy Sorenson bu mantık yürütmeyi reddetti. Dedi ki, merak, "önerme kesin gerçek olsa bile mümkündür." Örneğin, "1 − 1/3 + 1/5 − 1/7 + … işleminin π/4'e yakınlaştığının bir reductio ad absurdum ispatı, π/4'e yakınlaşmamasının imkansız olduğunu gösterir. Ancak neden yakınlaşamayacağı üzerine bir şey söylemez. Benzer olarak, eğer "hiçlik" imkansızsa, neden imkansız olduğu sorusu da geçerli bir sorudur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

Orijinal kaynak: varlık neden var. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. There are two errors in the title of this book: A sourcebook of philosophical puzzles, paradoxes and problems, Robert M. Martin, p. 4,

  2. Why Does the World Exist?: An Existential Detective Story, Jim Holt, p. 17, Liveright, 2013,

Kategoriler